Alcoholwet: wat betekent dit voor horeca ondernemingen?

Sinds 1 juli 2021 is de Alcoholwet van kracht, een opvolger van de Drank- en Horecawet. Sinds 1 juli 2024 zijn diverse onderdelen definitief overgenomen in het Besluit Bouwwerken Leefomgeving (Bbl). Hieronder lees je wat dit concreet betekent voor jou als horecaondernemer, zowel wat betreft fysieke inrichting, personeelszaken als online verkoop.

Minder regels, minder papierwerk: maar niet overal

Een van de belangrijkste veranderingen in de Alcoholwet betreft de mogelijke vermindering van administratieve lasten voor horecaondernemers. Belangrijk om te weten is echter dat veel van deze versoepelingen optioneel zijn voor gemeenten en lang niet overal zijn doorgevoerd.

Leidinggevenden en vergunningen Voor horecabedrijven geldt in principe nog steeds dat dagleidinggevenden op de drankvergunning moeten worden bijgeschreven. Gemeenten kunnen wel besluiten om af te zien van het opnemen van namen van leidinggevenden op de vergunning (artikel 3 lid 5 Alcoholwet), maar dit moet dan actief geregeld zijn in de APV. Veel gemeenten hanteren nog steeds het oude systeem met bijschrijving. Check daarom altijd bij je eigen gemeente of de verplichting tot bijschrijving is vervallen.

Toetsing goed levensgedrag Ook de toetsing op goed levensgedrag en strafrechtelijk verleden is niet automatisch vervallen. In de meeste gemeenten geldt nog steeds dat een leidinggevende en ondernemer een VOG (Verklaring Omtrent Gedrag) moet kunnen overleggen en getoetst wordt op goed levensgedrag. Dit vloeit voort uit artikel 8 van de Alcoholwet. Wat wél in alle gevallen verplicht blijft, is dat leidinggevenden minimaal 21 jaar oud zijn en beschikken over een diploma Sociale Hygiëne.

Landelijke Commissie Sociale Hygiëne Voor het beheer van het register Sociale Hygiëne is inmiddels de Landelijke Commissie Sociale Hygiëne (LCSh) ingesteld. Deze commissie heeft de taken overgenomen die voorheen bij SVH lagen wat betreft het register en controle op diploma's en registratie. SVH blijft wel verantwoordelijk voor de diploma's SVH Sociale Hygiëne zelf. Let op: de LCSh is geen handhavingsinstantie. Het controleren of personen die alcohol schenken daadwerkelijk zijn ingeschreven in het register blijft een taak van de gemeente, terwijl andere delen van de naleving bij de NVWA liggen.

Daarnaast krijgen gemeenten ook de mogelijkheid om ervoor te zorgen dat op bijvoorbeeld partyboten of feestkarren een persoon aanwezig is met een diploma Sociale Hygiëne.

Nieuwe inrichtingseisen via het Bouwbesluit

Met de komst van de Alcoholwet zijn de oude inrichtingseisen uit de Drank- en Horecawet vervallen. In plaats daarvan gelden nu de bepalingen uit het Bouwbesluit (sinds 2024 opgenomen in het Besluit bouwwerken leefomgeving – Bbl). Voor veel ondernemers is dit goed nieuws, vooral voor wie een horecazaak in een monumentaal pand runt of werkt met beperkte ruimte.

De belangrijkste eisen zijn als volgt:

• De horecalokaliteit moet minimaal 35 m² groot zijn (gemeenten kunnen dit lokaal verhogen).
• Voor bestaande bouw geldt een minimale plafondhoogte van 2,10 meter; voor nieuwbouw is dat 2,60 meter.
• Er moeten ten minste twee afsluitbare toiletten aanwezig zijn, maar aanvullende eisen zoals een wastafel, voorportaal of mechanische afvoer zijn vervallen.
• Ventilatie is nog wel verplicht. Sinds juli 2024 geldt dat mechanische aanvoer én afvoer vereist zijn, met een minimumcapaciteit van 3,8 dm³ per seconde per m².

Deze wijzigingen zorgen voor meer flexibiliteit, minder bouwtechnische barrières en één eenduidige toetsing. Vooral voor koffiezaken, lunchrooms of kleinere horecaconcepten die géén alcohol schenken (de zogeheten droge horeca) is dit een belangrijke winst: zij worden niet langer onterecht aan de eisen van 'natte horeca' gehouden.

Alcoholverkoop online strenger op leeftijdscontrole

Verkoop je alcohol via internet? Dan ben je wettelijk verantwoordelijk voor het naleven van de leeftijdsgrens in het hele proces van aankoop tot bezorging. Ook als je gebruik maakt van externe bezorgdiensten zoals Thuisbezorgd of een koerier.

Daarom moet je werken met een zogenoemde 'geborgde werkwijze': een duidelijk en aantoonbaar systeem voor leeftijdsverificatie. Dat begint bij de bestelling (bijvoorbeeld via iDIN of een leeftijdsvraag met ID-controle) en eindigt bij de aflevering, waar de bezorger moet weten of en wanneer er gecontroleerd moet worden.

De Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) houdt hier streng toezicht op. Inspecteurs mogen zich zelfs voordoen als minderjarige bij online bestellingen om te controleren of je werkwijze voldoende waterdicht is. Wordt de leeftijdscontrole niet goed uitgevoerd, dan kan de NVWA boetes opleggen. Dit geldt ook als je werkt met externe bezorgdiensten, als aanbieder blijf jij verantwoordelijk voor het hele proces.

Jongeren en alcohol: schenken mag, drinken niet

Stagemogelijkheden in het kader van alcoholverstrekking zijn veranderd. Waar voorheen alleen 16-plussers alcohol mochten schenken, mogen nu ook leerlingen van 14 of 15 jaar onder begeleiding alcohol verstrekken, mits dit in het kader van een erkende opleiding gebeurt.

Tegelijkertijd is het doorgeven van alcohol aan minderjarigen, de zogenaamde 'wederverstrekking', strafbaar gesteld. Bij wederverstrekking riskeert die volwassene zelf een boete. Dus als een moeder aan de bar een biertje koopt en dit doorgeeft aan haar 17-jarige dochter, is niet alleen de minderjarige in overtreding, maar ook de ouder. De barhouder is hier in principe niet verantwoordelijk voor, tenzij sprake is van nalatigheid of het personeel niet adequaat heeft gehandeld.

Prijsacties en gemeentelijke beperkingen

Sinds de invoering van de Alcoholwet geldt landelijk een verbod op prijsacties waarbij de korting op alcohol meer dan 25% bedraagt. Daarnaast hebben gemeenten de bevoegdheid om tijdelijke prijsacties van 24 uur of korter verder aan banden te leggen – bijvoorbeeld als ze overlast in bepaalde gebieden willen tegengaan.

Concreet betekent dit dat 'happy hours' of andere stuntaanbiedingen met grote kortingen lokaal verboden kunnen worden, ook als ze op zichzelf niet in strijd zijn met de landelijke regels. Check dus altijd de verordening van je gemeente, zeker bij tijdelijke acties of seizoensaanbiedingen.

Meer verantwoordelijkheid, maar ook meer ruimte

De Alcoholwet mag dan niet nieuw meer zijn, de impact is nog dagelijks voelbaar in de horeca. Als horecaondernemer is het belangrijk om scherp te blijven op de regels rond personeelsverantwoordelijkheid, inrichtingseisen, prijsacties en online verkoop. Cruciaal is dat veel versoepelingen optioneel zijn voor gemeenten en daarom niet overal gelden. Navraag bij je eigen gemeente over de lokale implementatie van de wet is daarom essentieel. Gelukkig biedt de wet ook ruimte: minder papierwerk waar dit is doorgevoerd, modernere inrichtingseisen en meer verantwoordelijkheid bij de consument.