Fastfood verliest terrein, maar niet door gezondere keuzes

Het klinkt bijna als goed nieuws: Nederlanders eten minder fastfood. Maar wat blijkt, dat doen we niet omdat we ineens massaal voor gezondere opties gaan. Decennialang gold als regel: hadden reguliere restaurants het moeilijk, bloeiden de snackbars en fastfoodzaken juist op. Consumenten “downtraden” naar het goedkopere gemak. Maar anno 2024 geldt die regel niet meer. Volgens het Food500-rapport van het FoodService Instituut Nederland (FSIN) beleeft het gemaksegment juist volumedalingen en vraaguitval. En dat heeft weinig te maken met een nationale overstap naar gezonde voeding. De oorzaak ligt vooral in de portemonnee: fastfood is zijn prijsvoordeel kwijt.

Prijsbreuk in het gemaksegment

Waar fastfood ooit bekend stond als een betaalbaar alternatief voor uit eten gaan, zijn de prijzen de afgelopen jaren zo hard gestegen dat dat imago wankelt. FSIN signaleert dat veel Nederlanders fastfood nu niet meer als logische budgetoptie zien ten opzichte van casual dining. Ook maaltijdbezorging wordt als te duur ervaren en steeds vaker overgeslagen. 

Het effect is duidelijk:

• Volume daalt, ook als de omzet op papier nog licht groeit.
• Consumenten kiezen voor minder herhaalbezoeken of kleinere bestellingen.
• In 2025 verwachten veel ketens minieme omzetgroei (0–3%) bij gemiddelde prijsstijgingen van rond de 4%, wat per saldo neerkomt op verdere volumedaling.

We eten niet gezonder, we eten anders

Fastfood was voor lange tijd de logische optie voor mensen die goedkoper wilden eten buiten de deur. Maar nu fastfood qua prijs in de buurt komt van een casual dining-ervaring, valt dat vangnet weg. Volgens FSIN is er een “nieuwe werkelijkheid” ingetreden, waarin de traditionele reactie, naar de snackbar als de economie hapert, niet meer vanzelf opgaat.

Tegelijkertijd is er geen bewijs dat consumenten hun fastfoodbezoek massaal inruilen voor een saladebar. Onderzoek van Rabobank laat zien dat 89% van de Nederlanders gezond eten belangrijk vindt. Maar 38% vindt gezonde voeding te duur en 21% vindt het te veel gedoe. Vooral jongeren en gezinnen met jonge kinderen ervaren deze drempels.

Het resultaat: het bezoek aan de snackbar of fastfoodketen neemt af, maar dat betekent niet dat er opeens massaal voor verse groente wordt gekozen. Vaak schuiven er gewoon andere, niet per se gezondere, opties voor in de plaats.

Sector onder druk

De fastfood- en gemaksbranche heeft het niet alleen lastig door prijsbewuste klanten. Er spelen ook structurele problemen mee. De inkoopprijzen van kernproducten, zoals rundvlees en koffie, blijven stijgen. Personeel is lastig te vinden, en door hogere lonen worden die medewerkers ook duurder. Nieuwe vestigingen van Amerikaanse ketens worden niet meer overal met open armen ontvangen. Pompshops zien minder automobilisten stoppen en veel zelfstandige frituurzaken kampen met verouderde panden en het gebrek aan opvolgers.

Wat nu?

FSIN verwacht dat 2025 opnieuw een uitdagend jaar wordt voor het gemaksegment. Wil de sector consumenten blijven trekken, dan is enkel vertrouwen op “goedkoop en snel” niet meer genoeg. Wie overeind wil blijven, moet iets extra's bieden: van onderscheidende kwaliteit en beleving tot gezondere, betaalbare alternatieven. Fastfood staat dus voor een dubbele uitdaging: terugwinnen van volume, zónder in te leveren op de maatschappelijke druk om gezonder en duurzamer te worden.