100% loon bij ziekte: wanneer wordt coulance een verplichting?
In de horeca draait alles om mensen. Dat geldt voor je gasten, maar ook voor werknemers. Werknemers zorgen elke dag voor gastvrijheid, sfeer en beleving. Als horecaondernemer doe je dat ook richting je werknemers. Veel horecaondernemers betalen bij ziekte uit coulance 100% loon door, terwijl de Horeca-cao 95% voorschrijft. Die goedbedoelde extra's kunnen echter leiden tot een juridisch risico: het ontstaan van een verworven recht. Een recente uitspraak van de Rechtbank Overijssel – in een zaak tussen een werknemer en Bowling Enschede – laat zien hoe belangrijk duidelijke afspraken en communicatie zijn.
De situatie: langdurige ziekte en discussie over loon
De werknemer in kwestie was al lange tijd in dienst en had in eerdere ziekteperioden zijn volledige loon doorbetaald gekregen. Toen hij zich in 2024 opnieuw ziekmeldde, verwachtte hij opnieuw 100% loondoorbetaling. De werkgever paste echter – na een korte overgangsperiode – de percentages uit de Horeca-cao toe: 95% in het eerste ziektejaar en 75% in het tweede.
De Horeca-cao is duidelijk, maar de werknemer vond dat door het eerdere 100% doorbetalen een verworven recht was ontstaan die ook in de nieuwe ziekteperiode moest gelden. Volgens hem kon hij erop vertrouwen dat zijn loon altijd volledig zou worden doorbetaald wanneer hij ziek was.
Wat vond de rechter?
De rechter keek naar de vraag of er inderdaad sprake was van een vaste gedragslijn die als arbeidsvoorwaarde geldt. Zo’n arbeidsvoorwaarde ontstaat niet zomaar; er moet sprake zijn van een patroon waarover werknemer en werkgever verwachtingen mochten hebben. Een verworven recht ontstaat alleen als er sprake is van een consistente en kenbare gedragslijn waar beide partijen gerechtvaardigd op mochten vertrouwen.
Ja, in eerdere ziekteperioden had de werknemer – zonder dat daarover afspraken waren gemaakt – volledig loon gekregen. In de voorgaande ziekteperiodes was ook niet afgesproken wat de werknemer zou krijgen doorbetaald als hij opnieuw ziek zou worden. Bovendien mailde de medewerker zelf in april 2024 dat hij recht had op 95% loon – precies zoals in de cao staat. Dat gaf aan dat hij zelf ook uitging van de cao-regels, niet van een recht op 100%.
De rechter concludeerde daarom dat de werkgever terecht de Horeca-cao toepaste en niet verplicht was 100% loon te betalen.
Wat betekent dit voor horecaondernemers?
Deze zaak laat zien hoe belangrijk duidelijke communicatie is. Veel kleinere horecaondernemers willen graag flexibel zijn en werknemers helpen als ze ziek zijn. Soms wordt daarom uit coulance extra loon doorbetaald. Dat is prachtig, maar het schept soms verwachtingen, want juist in langdurige arbeidsrelaties ligt het risico op verworven rechten op de loer.
Drie tips voor werkgevers:
- Communiceer helder: Geef bij een hogere loondoorbetaling expliciet aan dat dit uit coulance gebeurt en geen vaste afspraak wordt.
- Verwijs actief naar de cao: De Horeca-cao geeft duidelijke percentages voor loonbetaling tijdens ziekte. Zorg dat werknemer én leidinggevenden die kennen.
- Leg bijzonderheden vast: Of het nu gaat om uitzonderingen, afspraken of tijdelijke regelingen: zet het even op papier of in een bevestigingsmail. Dat voorkomt misverstanden.
En voor werknemers?
Ook medewerkers doen er goed aan zich bewust te zijn van de cao die geldt. Het is fijn als een werkgever extra’s biedt, maar dat betekent niet automatisch dat hier blijvende rechten uit ontstaan.
Conclusie
De horeca is een mensgerichte sector, en juist daarom is transparantie zo belangrijk. Heldere verwachtingen voorkomen teleurstellingen én juridische discussies. Deze recente uitspraak onderstreept dat een goed gesprek, duidelijke afspraken en kennis van de cao de basis vormen voor een gezonde samenwerking – ook wanneer iemand ziek wordt.
